Trong những năm gần đây, môi trường đang trở thành một trong những vấn đề được toàn xã hội quan tâm, không chỉ vì sức khỏe cộng đồng mà còn bởi sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Các nhà máy, khu công nghiệp, cơ sở sản xuất hay các dự án đầu tư – dù lớn hay nhỏ – đều phải tuân thủ các quy định bảo vệ môi trường theo đúng pháp luật. Một trong những yêu cầu bắt buộc là xin giấy phép môi trường trước khi chính thức đi vào hoạt động.

Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn còn lúng túng trong việc chuẩn bị hồ sơ. Vậy hồ sơ xin giấy phép môi trường bao gồm những tài liệu gì, và vì sao phải chuẩn bị kỹ lưỡng?

Bắt đầu từ việc nhận diện loại dự án

Trước khi nộp hồ sơ, điều đầu tiên doanh nghiệp cần làm là xác định xem dự án của mình thuộc nhóm nào theo Luật Bảo vệ môi trường 2020. Có ba nhóm:

* Nhóm I: Dự án có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao

* Nhóm II: Dự án có nguy cơ trung bình

* Nhóm III: Dự án ít có khả năng gây tác động

Việc xác định đúng nhóm sẽ quyết định doanh nghiệp cần lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) hay chỉ cần kế hoạch bảo vệ môi trường. Đây là cơ sở quan trọng để xây dựng bộ hồ sơ xin giấy phép một cách đúng và đủ.

Bộ hồ sơ gồm những thành phần chính nào?

Một hồ sơ xin giấy phép môi trường đầy đủ thường gồm 5 đến 7 nhóm tài liệu, mỗi nhóm đóng một vai trò quan trọng trong việc thể hiện trách nhiệm và năng lực bảo vệ môi trường của doanh nghiệp.

Trước tiên, không thể thiếu là đơn đề nghị cấp giấy phép môi trường . Đơn này được làm theo mẫu thống nhất do Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành, trong đó doanh nghiệp sẽ cung cấp các thông tin cơ bản như tên, địa chỉ, loại hình hoạt động, vị trí dự án, quy mô sản xuất và nội dung xin cấp phép (xả thải, khí thải, chất thải nguy hại, v.v.).

Tiếp theo, là báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) nếu là dự án thuộc nhóm I, hoặc kế hoạch bảo vệ môi trường với các dự án nhóm II. Đây là những tài liệu cốt lõi, giúp cơ quan chức năng đánh giá mức độ tác động của dự án đến môi trường xung quanh và các giải pháp doanh nghiệp đã dự kiến để giảm thiểu, xử lý hoặc khắc phục.

Một phần không thể thiếu trong hồ sơ là tài liệu mô tả hệ thống xử lý môi trường. Doanh nghiệp cần chứng minh rằng mình đã thiết kế và/hoặc lắp đặt hệ thống xử lý chất thải (nước thải, khí thải, rác thải rắn...) phù hợp với quy mô hoạt động. Những nội dung này được thể hiện bằng sơ đồ công nghệ sản xuất, bản vẽ mặt bằng, mô tả kỹ thuật chi tiết, cùng với số liệu tính toán lưu lượng, công suất xử lý,...

Ngoài ra, cơ quan chức năng cũng yêu cầu doanh nghiệp cung cấp một số giấy tờ pháp lý như:

* Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh

* Quyết định chủ trương đầu tư (nếu có)

* Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc hợp đồng thuê đất

* Văn bản chấp thuận địa điểm (trong trường hợp cần thiết)

Trong một số trường hợp, nếu doanh nghiệp đã hoàn thiện hệ thống xử lý môi trường và đã vận hành thử, thì cần nộp kèm văn bản xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường. Văn bản này thể hiện rằng doanh nghiệp đã thực hiện đúng theo các nội dung đã cam kết trong ĐTM hoặc kế hoạch BVMT.

Ngoài ra, cơ quan cấp phép có thể yêu cầu bổ sung các tài liệu khác như:

* Kết quả quan trắc môi trường định kỳ

* Bản đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại (CTNH)

* Hợp đồng chuyển giao chất thải với đơn vị có chức năng xử lý hợp pháp

* Biên bản nghiệm thu công trình môi trường, nếu đã có

Tại sao cần chuẩn bị kỹ hồ sơ xin giấy phép môi trường?

Nhiều doanh nghiệp cho rằng xin giấy phép môi trường chỉ là “hình thức”, nhưng thực tế, đây là căn cứ pháp lý quan trọng giúp doanh nghiệp:

* Được vận hành hợp pháp

* Tránh bị phạt hành chính, thậm chí đình chỉ hoạt động

* Bảo vệ uy tín trong mắt khách hàng và đối tác

* Có cơ hội tiếp cận các nguồn vốn tín dụng hoặc đầu tư trong và ngoài nước

Ngoài ra, giấy phép môi trường còn là một phần không thể thiếu nếu doanh nghiệp muốn mở rộng quy mô, xin thêm các loại giấy phép khác như xả thải vào nguồn nước, sử dụng nước ngầm, hoặc khai thác tài nguyên thiên nhiên.

Có thể thuê đơn vị tư vấn hỗ trợ không?

Câu trả lời là: hoàn toàn có thể – và nên làm như vậy nếu doanh nghiệp không có bộ phận chuyên trách về môi trường. Việc thuê đơn vị tư vấn xin giấy phép môi trường chuyên nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp:

* Đảm bảo hồ sơ được chuẩn bị đúng quy định, đúng mẫu

* Rút ngắn thời gian xử lý, tránh sửa đi sửa lại

* Hạn chế tối đa rủi ro bị từ chối cấp phép

Các đơn vị tư vấn thường có kinh nghiệm làm việc với cơ quan chức năng, hiểu rõ yêu cầu từng loại hình dự án, nên có thể đưa ra hướng dẫn chính xác và thực tế nhất.

Chuẩn bị hồ sơ xin giấy phép môi trường không chỉ là làm cho “xong thủ tục”, mà còn là bước quan trọng giúp doanh nghiệp hoạt động ổn định, lâu dài và có trách nhiệm. Việc thực hiện nghiêm túc ngay từ khâu chuẩn bị hồ sơ không chỉ thể hiện sự tuân thủ pháp luật, mà còn cho thấy cam kết của doanh nghiệp đối với sự phát triển bền vững, hài hòa giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường.

>>> XEM THÊM: Báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án nhà máy sản xuất nhựa và bao bì nhựa